«معرفت دينى»، هدف آفرينش انسان‏

اساساً بايد گفت: دركِ صحيحِ مسئلۀ آفرينش و خلقت انسان نيز از رهگذر فهمِ درستِ ساختار دين در همين سه بخش، امكان‏پذير خواهد شد، زيرا انسان، چنان‌که آفريدگار او فرموده است، براى نيل به «كمال توحيدى»، آفريده شده است:

«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ‏»[1] 

«و ما جنّ و انسان را نيافريديم مگر براى آنكه عبادت كنند.»

و مفسّران قرآن، منظور از «بندگى» در اين آيۀ شريفه را «معرفت» دانسته‏‌اند، چرا كه «كمال توحيدى» همان «خدايى‌شدن» است و «خدايى‌شدن»، گوهر گران‌بهايى است كه جُز در صدف «معرفت» يافت نمى‏‌شود.

بنابراين زيربناى آفرينش انسان، رسيدن به كمالات توحيدى و به عبارت ديگر پيمودن و طى‌كردن وادى «معرفت دينى» است.

از سوى ديگر براى دستيابى به كمالات توحيدى و در نتيجه الهى‌شدن، بايد مُطالبات و خواسته‏‌هاى خداوند متعال از انسان، يعنى فرامين و تكليفات او كه همان «واجبات، محرّمات، مستحبّات، مكروهات و مباحات» است، مورد عمل و اقدام، واقع شود.

از سوى سوّم، عمل به اين احكام و فرامين و مؤدّب‌شدن به اين آدابِ تكليفى نيز بدون «اخلاق» و تزكيه و تهذيب نفس، به صورت حقيقى، ممكن نيست؛ چرا كه اگر در ظاهر نيز ممكن باشد، تنها يك ادب ظاهرى و قشرى است و در حقيقت، «پوست‌ه‏اى بدون مغز» و «ظاهرى خالى از باطن» خواهد بود و طبعاً آن‌چنان ارزشمند و قدرتمند نيست كه بتوان با گذر از آن، به مقام بلند «كمالات توحيدى» نائل گشت.